Nachtdiensten in de horeca: toeslagen en regels

Werken in de horeca betekent vaak onregelmatige werktijden. Nachtdiensten brengen extra uitdagingen met zich, zowel voor werkgevers als werknemers. Er gelden specifieke regels voor arbeidstijden, rusttijden en toeslagen. Hoe vaak mag iemand een nachtdienst draaien? Wat zijn de maximale werkuren? En wie heeft recht op een toeslag? In dit artikel geven we een overzicht van de belangrijkste regels.

Wat is een nachtdienst?

Volgens de Arbeidstijdenwet (ATW) is er sprake van een nachtdienst als een werknemer meer dan één uur werkt tussen 00:00 en 06:00 uur. Voor nachtdiensten gelden strengere regels dan voor dagdiensten om overbelasting te voorkomen en de gezondheid van medewerkers te beschermen.

In de hotelbranche zijn nachtdiensten gebruikelijk, vooral in functies zoals nachtportier en nachtreceptionist. Hotels zijn 24 uur per dag open en bieden daarom regelmatig nachtbanen aan.

Arbeidstijden en rusttijden bij nachtdiensten

Voor werknemers van 18 jaar en ouder geldt dat:

Een dienst maximaal 12 uur mag duren.
De totale werkweek niet meer dan 60 uur mag omvatten.
Over een periode van 4 weken de gemiddelde werkweek maximaal 55 uur mag zijn.
Over een periode van 16 weken gemiddeld maximaal 48 uur per week gewerkt mag worden.

Specifieke regels voor nachtdiensten

Een nachtdienst mag maximaal 10 uur duren.
Werkt een medewerker minder dan 16 nachtdiensten in 16 weken, dan mag hij gemiddeld 48 uur per week werken.
Bij 16 nachtdiensten of meer in 16 weken geldt een maximum van gemiddeld 40 uur per week.
Werkt iemand na 02:00 uur, dan moet er minimaal 14 uur rusttijd volgen. In uitzonderlijke gevallen mag dit één keer per week worden ingekort tot 8 uur, als de bedrijfsomstandigheden dit vereisen.
Na een reeks van 3 of meer nachtdiensten geldt een verplichte rustperiode van minimaal 46 uur.

Maximaal aantal nachtdiensten per jaar

Volgens de horeca-cao mag een medewerker maximaal 140 nachtdiensten in elke aaneengesloten periode van 52 weken werken.

Een medewerker mag niet meer dan 7 achtereenvolgende diensten draaien als daar een nachtdienst bij zit.
Werken in de nacht op fulltime basis is in de meeste horecagelegenheden niet toegestaan. Alleen in uitgaansgelegenheden, waar nachtdiensten de hoofdmoot van de bedrijfsvoering vormen, mag een medewerker tot 20 nachtdiensten per 4 weken werken.

Arbeidstijden voor jongeren van 16 en 17 jaar

Voor jongeren van 16 en 17 jaar gelden strengere regels:

Zij mogen maximaal 9 uur per dag en 45 uur per week werken.
Over een periode van 4 weken mag de gemiddelde werkweek niet meer dan 40 uur bedragen.
Nachtwerk is niet toegestaan; jongeren mogen maximaal tot 23:00 uur werken.

Nachttoeslagen in de horeca

Wie heeft recht op nachttoeslag?

Niet alle horecamedewerkers hebben recht op een toeslag voor nachtwerk. De horeca-cao bepaalt dat alleen medewerkers met een frontoffice-functie in een logiesverstrekkend bedrijf (zoals hotels) een nachttoeslag ontvangen. Dit betekent dat medewerkers in restaurants, cafés en fastfoodketens geen recht hebben op deze toeslag, tenzij een werkgever hier aparte afspraken over maakt.

Hoe hoog is de nachttoeslag?

De nachttoeslag bedraagt 10% van het uurloon.
De toeslag geldt voor elke nachtdienst waarin tussen 00:00 en 06:00 uur wordt gewerkt.
De toeslag wordt ook toegepast op de uren vóór 00:00 uur en na 06:00 uur, als deze deel uitmaken van dezelfde nachtdienst.

Extra rechten en gezondheid van werknemers

Medische keuring bij nachtdiensten

Werken in de nacht heeft een impact op het lichaam en het bioritme. Daarom zijn werkgevers verplicht om nachtdienstmedewerkers regelmatig een medische keuring aan te bieden.

Rustmomenten en compensatie

Werknemers met structurele nachtdiensten kunnen in sommige cao’s recht hebben op extra verlofdagen of compensatie in vrije tijd.
Het is niet toegestaan om medewerkers structureel nachtdiensten te laten draaien zonder afwisseling met dagdiensten, tenzij een uitzondering in de cao of bedrijfsvoering dit toelaat.

Tips voor werkgevers en werknemers

Voor werkgevers

Zorg voor een duidelijk rooster met voldoende rustmomenten.
Controleer of medewerkers recht hebben op nachttoeslag en zorg voor een correcte uitbetaling.
Bied medewerkers die nachtdiensten draaien de kans op medische keuringen en bespreek alternatieve roosters als iemand moeite heeft met nachtwerk.

Voor werknemers

Controleer de cao en je arbeidsovereenkomst om te weten of je recht hebt op een nachttoeslag.
Zorg voor goede slaaphygiëne en een gezond dag- en nachtritme om nachtdiensten beter vol te houden.
Vraag een medische keuring aan als je merkt dat nachtdiensten je gezondheid beïnvloeden.

Conclusie

Nachtdiensten in de horeca zijn aan strikte regels gebonden om overbelasting te voorkomen. De maximale werkuren per week hangen af van het aantal nachtdiensten dat iemand draait. Medewerkers in hotels met een frontoffice-functie ontvangen een toeslag van 10%, terwijl medewerkers in restaurants en cafés hier geen recht op hebben.

Door duidelijke afspraken te maken en rekening te houden met de arbeidstijdenwet, rusttijden en toeslagen, kunnen nachtdiensten op een gezonde en eerlijke manier worden georganiseerd.

Ben je op zoek naar een baan in de nacht? Bekijk de actuele vacatures voor nachtreceptionisten en nachtportiers.

Meer informatie over nachtdiensten en wetgeving is te vinden in de horeca-cao en op de website van de Rijksoverheid.

Dit artikel is gecontroleerd door:

Sander (A.J.C.) Theunissen
Advocaat Arbeidsrecht (Counsel) - CLINT | Littler

Sander (A.J.C.) Theunissen heeft meer dan vijftien jaar ervaring en is gespecialiseerd in arbeidsrecht en medezeggenschapsrecht. Hij heeft onder andere voor ervaring opgedaan in arbeidsrecht voor de horeca.

Veelgestelde vragen: nachtdiensten in de horeca

1. Wanneer is er sprake van een nachtdienst?

Volgens de Arbeidstijdenwet (ATW) is sprake van een nachtdienst als je meer dan één uur werkt tussen 00:00 en 06:00. Voor nachtwerk gelden strengere regels dan voor dagdiensten.

2. Hoe lang mag een dienst en werkweek maximaal zijn?

Max. 12 uur per dienst.
Max. 60 uur in een week.
Gemiddeld over 4 weken: max. 55 uur/week.
Gemiddeld over 16 weken: max. 48 uur/week.

3. Welke extra regels gelden specifiek voor nachtdiensten?

Een nachtdienst duurt max. 10 uur.
< 16 nachtdiensten in 16 weken: gemiddeld max. 48 uur/week.
≥ 16 nachtdiensten in 16 weken: gemiddeld max. 40 uur/week.
Werk je na 02:00 uur? Dan min. 14 uur rust (1× per week te verkorten tot 8 uur bij noodzaak).
Na een reeks van 3+ nachtdiensten: min. 46 uur aaneengesloten rust.

4. Hoeveel nachtdiensten mag je maximaal draaien?

Max. 140 nachtdiensten in elke aaneengesloten periode van 52 weken (horeca-cao).
Niet meer dan 7 opeenvolgende diensten als daar een nachtdienst bij zit.
Structureel fulltime nachtarbeid is meestal niet toegestaan; in uitgaansgelegenheden tot 20 nachtdiensten per 4 weken mogelijk.

5. Mogen 16- en 17-jarigen nachtdiensten draaien?

Nee. Jongeren van 16/17 jaar mogen niet ’s nachts werken (max. tot 23:00). Verder: max. 9 uur/dag, 45 uur/week; gemiddeld over 4 weken max. 40 uur/week.

6. Wie heeft recht op nachttoeslag in de horeca?

Volgens de horeca-cao: frontoffice-functies in logiesverstrekkende bedrijven (zoals hotels) hebben recht op nachttoeslag. In restaurants/cafés/fastfood geldt dit niet standaard, tenzij apart afgesproken.

7. Hoe hoog is de nachttoeslag en wanneer geldt deze?

10% van het uurloon.
Voor elke nachtdienst waarin tussen 00:00–06:00 wordt gewerkt.
Ook de uren vóór 00:00 en na 06:00 vallen onder de toeslag als ze onderdeel zijn van dezelfde nachtdienst.

8. Zijn medische keuringen verplicht bij nachtwerk?

Ja. Werkgevers moeten nachtwerkers periodiek een medische keuring aanbieden vanwege de impact op gezondheid en bioritme.

9. Heb ik recht op extra rust of compensatie bij structurele nachtdiensten?

Afhankelijk van cao/regeling kan compensatie in tijd of extra verlof gelden. Structureel uitsluitend nachtdiensten is in de regel niet toegestaan zonder uitzonderingsgrond.