Werktijden en pauzes in de horeca-cao: wat moet je weten?

Werken in de hotellerie (of de horeca in het algemeen) is meestal geen 9-tot-5 baan. Hotels zijn 24 uur per dag open en gasten kunnen op allerlei tijden service nodig hebben. Daardoor heb je vaak onregelmatige werktijden: vroege ochtenden, avonden, weekenden en soms nachtdiensten horen er allemaal bij. In dit artikel leggen we uit wat de horeca-cao (collectieve arbeidsovereenkomst voor de horeca) zegt over jouw werktijden en pauzes. Je leest hoeveel uur je per week mag werken. Ook wat je normale werk- en rusttijden zijn in een hotel. Wanneer werk telt als avond- of nachtwerk. Welke pauzes je hoort te krijgen en of die betaald worden. Wat het verschil is tussen een pauze en rusttijd. En welke uitzonderingen gelden tijdens drukke periodes of evenementen.Voor dit artikel gaan we ervan uit dat je 18 jaar of ouder bent. Voor werknemers die jonger zijn dan 18 jaar gelden strengere regels.

Maximale werkuren per week volgens de horeca-cao

De horeca-cao sluit aan bij de Arbeidstijdenwet als het gaat om hoeveel uur je maximaal mag werken. In principe is een fulltime werkweek in de horeca-cao gemiddeld 38 uur (dat komt neer op 1.976 uur per jaar). Dit is het aantal uren waarop je contract meestal gebaseerd is. Toch mag je in drukke weken meer uren maken, maar tot op zekere hoogte.

Periode-limieten: Per dienst (shift) mag je maximaal 12 uur werken, en in één week niet meer dan 60 uur totaal. Dit zijn echt de uiterste grenzen voor uitzonderlijke situaties. Je kunt niet elke week zulke lange uren draaien, want er gelden strenge gemiddelde grenzen over langere periodes:

Over 4 weken mag je gemiddeld maximaal 55 uur per week werken.
Over 16 weken mag je gemiddeld maximaal 48 uur per week werken.

Met andere woorden: een keertje een piekweek van 60 uur kan, mits dat later gecompenseerd wordt met rustigere weken zodat je gemiddeld onder de 48 uur per week blijft. Structureel voortdurend 60 uur draaien mag niet, omdat je dan die gemiddelden zou overschrijden.

Plus- en min-uren: In drukke periodes mag je meer werken en in rustige minder, zolang het gemiddeld klopt met je contract. Vaak wordt dit per kalender- of vakantiejaar berekend. Aan het einde wordt gekeken of je meer- of minuren hebt. Meeruren krijg je uitbetaald of als verlof. Minuren worden meestal niet ingehouden, tenzij het aan jou ligt. Zie voor details ook ‘Uitzonderingen bij drukte’.

Werktijden in een hotel: dag, avond en nacht

Hotels zijn 24/7 open, dus werktijden verschillen van een kantoorbaan. Er zijn vroege (7:00-15:00), late (15:00-23:00) en nachtdiensten (23:00-7:00). Weekendwerk is normaal, omdat gasten ook in het weekend blijven. In de horeca-cao is geen vast aantal vrije zondagen. Echter, je werkt uitsluitend op 40 of meer zondagen in elke periode van 52 aaneengesloten weken als je daarmee per geval hebt ingestemd.

Avondwerk is grofweg van 18:00/19:00 tot 00:00 en hoort bij onregelmatig werk; er is geen aparte toeslag voor. Nachtwerk is volgens de wet werk tussen 00:00 en 06:00. Een dienst van 22:00 tot 07:00 telt dus als nachtdienst. Voor nachtdiensten gelden extra rust regels en soms een toeslag, afhankelijk van je functie.

Onregelmatige tijden zijn alle uren buiten standaard kantoortijden, zoals avonden, nachten, vroege ochtenden, weekenden en feestdagen. Er is meestal geen wettelijke toeslag; dat hangt af van de cao of afspraken met je werkgever. In de horeca-cao geldt alleen voor hotelreceptie- en nachtdiensten een toeslag van 10% tussen 00:00 en 06:00. Werk je ’s nachts in een restaurant of café, dan krijg je dit niet, tenzij je werkgever dat extra biedt.

Je rooster met werktijden moet volgens de horeca-cao minimaal 3 weken van tevoren bekend zijn. Zo weet je op tijd wanneer je moet werken en kun je ook rekening houden met avond- en weekenddiensten in je privé planning. Probeer je rooster zo vroeg mogelijk te checken en eventuele wensen (bijv. een avond vrij) tijdig aan te geven bij je werkgever.

Pauzes tijdens je werk

Tijdens een lange werkdag in de horeca heb je recht op pauze. Je kunt immers niet eindeloos achter elkaar gasten bedienen, koken of schoonmaken zonder tussendoor op adem te komen. In de cao (en de wet) is vastgelegd hoeveel pauze je minimaal moet krijgen als je een bepaalde tijd achter elkaar werkt. De regels zijn als volgt voor volwassenen (18+):

Werk je langer dan 5,5 uur achter elkaar? Dan heb je recht op minstens 30 minuten pauze tijdens je dienst. Dit wordt vaak gezien als een lunch- of dinerpauze. Je mag in overleg met je werkgever die een half uur pauze ook opsplitsen in twee kwartiertjes als dat beter uitkomt.
Werk je langer dan 10 uur op een dag? Dan heb je recht op in totaal 45 minuten pauze. Ook deze pauze(s) mag je opsplitsen, bijvoorbeeld in drie keer 15 minuten of een half uur + een kwartier.

Deze pauzes zijn er om even te rusten, te eten of drinken, en bijvoorbeeld naar het toilet te gaan of kort de benen te strekken. Je werkgever mag je niet laten doorwerken zonder pauze als je zo lang werkt, het is een recht waar je gebruik van moet kunnen maken. Overleg wel goed wanneer je de pauze neemt, zeker in drukke horeca-omgevingen: vaak neem je pauze zodra het werk het toelaat (bijvoorbeeld na de lunch piek of voor het diner begint). Maar de werkgever moet ervoor zorgen dat pauzes ingepland kunnen worden, ook op drukke dagen.

Wordt je pauze doorbetaald?

Meestal niet. Pauzes van 15 minuten of langer worden niet betaald, omdat je dan niet werkt. Korte onderbrekingen korter dan 15 minuten (bijv. even water drinken) tellen wel als werktijd. Wettelijke pauzes van 30 of 45 minuten bij lange diensten zijn verplicht, maar onbetaald. Extra koffie- of rookpauzes zijn geen recht, maar vaak wel toegestaan.

Voorbeeld:
Je werkt van 14:00 tot 22:00 in een hotel/restaurant. Je neemt 20 minuten pauze om te eten en later nog 10 minuten om iets te drinken. Samen is dat 30 minuten. Deze tijd wordt niet betaald, dus je werkt effectief 7,5 uur. Een korte drinkpauze van 5 minuten telt wel als werktijd.

Wat is het verschil tussen pauze en rusttijd?

Een pauze is een korte onderbreking tijdens je werkdag, zoals een lunch- of koffiepauze. Rusttijd is de langere periode tussen twee diensten in, zoals je nacht of weekend. Pauzes duren meestal minuten tot een uur en zorgen dat je de dag volhoudt. Rusttijd duurt uren of dagen en is bedoeld om echt te herstellen.

Volgens de wet en horeca-cao heb je minimaal 11 uur rust tussen twee diensten. In elke 7 dagen heb je recht op 36 uur aaneengesloten vrij, vaak je weekend of vrije dag.

Voorbeeld:
Werk je tot 23:00, dan moet je minstens tot 10:00 de volgende ochtend vrij zijn. Zo start je uitgerust met de volgende dienst.

Hoe lang achter elkaar mag je werken?

Een dienst mag maximaal 12 uur duren. Langer werken is niet toegestaan, ook niet bij drukte. Meestal duren diensten 8 uur. Tussen twee diensten moet minimaal 11 uur rust zitten. Werk je tot middernacht, dan mag je dus pas na 11:00 de volgende dag weer starten.

Daarnaast heb je recht op 36 uur aaneengesloten rust per week, meestal één vrije dag plus extra ochtend/middag. In uitzonderlijke gevallen mag dit over twee weken worden verdeeld: dan moet je in die periode minstens 72 uur vrij hebben.

Voorbeeld:
Tijdens een groot evenement vraagt je baas of je 10 dagen achter elkaar kunt werken. Dat mag alleen als je daarna minimaal 3 dagen vrij krijgt én je tussen de diensten steeds 11 uur rust hebt.

Minimale rust tussen diensten

Tussen twee diensten moet je minimaal 11 uur rust hebben. Eindigt je dienst om 21:00 uur, dan mag je pas vanaf 08:00 uur weer beginnen.

Uitzondering:
Eén keer per week mag dit korter zijn, minimaal 8 uur, maar alleen bij noodsituaties of uitzonderlijke drukte. Daarna geldt weer de normale 11 uur.

Nachtwerk:
Werk je na 02:00 uur ’s nachts, dan heb je recht op 14 uur rust. Na meerdere nachtdiensten krijg je vaak een langere pauze, bijvoorbeeld 46 uur na 3 nachtdiensten. Je mag maximaal 7 nachtdiensten achter elkaar werken en niet meer dan 140 per jaar.

Uitzonderingen bij drukte of evenementen

Tijdens piekperiodes – zoals feestdagen, congressen of zomertoppen – blijven de basisregels gelden, maar er zijn enkele uitzonderingen:

Kortere rust: Eén keer per week mag de 11 uur rust worden ingekort tot 8 uur, maar alleen als het écht niet anders kan. Daarna geldt weer de normale rust.
Meer uren werken: In drukke weken mag je tijdelijk meer werken dan je contract (max. 48 uur gemiddeld over 16 weken). Extra uren moeten worden gecompenseerd in vrije tijd of uitbetaald.
Rust verschuiven: De wekelijkse rust van 36 uur mag soms verschoven worden naar 72 uur in twee weken. Zo kun je tijdelijk langer doorwerken en daarna een blok vrij krijgen.

Deze flexibiliteit is bedoeld voor uitzonderingen, niet als standaard rooster.

Overwerk en extra vergoeding: Meer weten over wat de cao zegt inzake overuren en betalingen daarvoor? Kijk dan eens naar dit artikel over overuren en vergoedingen in de horeca. Daar wordt uitgelegd wanneer overwerk van toepassing is en op welke manieren je daarvoor gecompenseerd hoort te worden (bijvoorbeeld uitbetalen van extra uren of tijd-voor-tijd vrije uren). Het is goed om ook daarvan op de hoogte te zijn, zeker in drukke seizoenen.

Conclusie

De horeca-cao geeft duidelijke regels voor werktijden en pauzes. Je werkt gemiddeld 38 uur per week, soms pieken tot 60 uur. Tussen diensten moet je minimaal 11 uur rust hebben en elke week één blok van 36 uur vrij.

Bij diensten langer dan 5,5 uur heb je recht op 30 minuten pauze; bij meer dan 10 uur is dat 45 minuten. Pauzes zijn meestal onbetaald. Nachtwerk komt voor, maar is beperkt en kan 10% toeslag geven voor bepaalde functies.

Bij drukte is er wat flexibiliteit, maar de basisregels voor maximale werktijd en minimale rust blijven gelden. Zo ben je beschermd en weet je waar je aan toe bent.

Dit artikel is gecontroleerd door:

Sander (A.J.C.) Theunissen
Advocaat Arbeidsrecht (Counsel) - CLINT | Littler

Sander (A.J.C.) Theunissen heeft meer dan vijftien jaar ervaring en is gespecialiseerd in arbeidsrecht en medezeggenschapsrecht. Hij heeft onder andere voor ervaring opgedaan in arbeidsrecht voor de horeca.

1. Wat regelt de horeca-cao over werktijden en pauzes?

De horeca-cao sluit aan bij de Arbeidstijdenwet en beschrijft o.a. hoeveel uur je mag werken, welke rust je moet krijgen tussen diensten en welke pauzes verplicht zijn.

2. Wat is het maximale aantal uren dat ik mag werken per dienst en per week?

Maximaal 12 uur per dienst
Maximaal 60 uur in één week (uiterste grens, niet structureel)

3. Mag ik meerdere weken achter elkaar 60 uur werken?

Nee. Er gelden gemiddelde grenzen:

Over 4 weken gemiddeld max. 55 uur per week
Over 16 weken gemiddeld max. 48 uur per week
Een piekweek kan dus alleen als het later gecompenseerd wordt.

4. Wanneer is werk avondwerk of nachtwerk?

Nachtwerk is werk tussen 00:00 en 06:00.
Avondwerk valt grofweg in de avonduren (bijv. vanaf 18:00/19:00 tot 00:00) en hoort bij onregelmatige diensten.

5. Krijg ik toeslag voor avond- of nachtwerk?

Niet automatisch. Toeslagen hangen af van cao-afspraken en functie. In de horeca-cao geldt vaak een 10% toeslag tussen 00:00 en 06:00 voor hotelreceptie- en nachtdiensten. Voor andere functies (bijv. restaurant/café) is dat niet altijd standaard.

6. Wanneer heb ik recht op pauze tijdens mijn dienst?

Voor 18+ gelden de minimumregels:

Werk je langer dan 5,5 uur? Dan minimaal 30 minuten pauze.
Werk je langer dan 10 uur? Dan minimaal 45 minuten pauze.
Pauzes mogen vaak opgesplitst worden (bijv. 2×15 minuten).

7. Worden pauzes doorbetaald?

Meestal niet. Pauzes van 15 minuten of langer zijn doorgaans onbetaald. Hele korte onderbrekingen (korter dan 15 minuten) tellen vaak wél als werktijd.

8. Hoeveel rust moet ik hebben tussen twee diensten?

Je hebt meestal recht op minimaal 11 uur rust tussen twee diensten.